AAC– czyli wspomagające i alternatywne metody komunikacji, to systemy komunikacyjne mające na celu albo danie narzędzia do porozumiewania się albo mające na celu pomoc w komunikacji.
Systemy komunikacyjne:
- znaki manualne (gesty naturalne, gesty Makaton, język Coghamo, alfabet palcowy, język migowy)
- znaki przestrzenno-dotykowe (system symboli jednoznacznych, miniatury, alfabet punktowy dłoni, klocki Premacka)
- znaki graficzne (zdjęcia, obrazki, PIC, PCS, Widgit, symbole Blissa, znaki graficzne Makaton, pismo)
Dobór systemu komunikacyjnego do danego dziecka zależy od:
- umiejętności ruchowych
- umiejętności percepcyjnych
- umiejętności umysłowych dziecka
W pracy z dzieckiem z autyzmem staramy się skupiać na komunikacji werbalnej, natomiast nie każde dziecko jest w stanie się jej nauczyć – część dzieci rozwinie mowę werbalną, cześć dzieci będzie mówiła niewiele, a inne nie posiądą umiejętności werbalnej komunikacji. Naszym zadaniem jest wprowadzić AAC na jak wcześniejszym etapie terapii, tak aby dać dziecku szansę na rozwój mowy lub funkcjonalnej komunikacji alternatywnej.
Wprowadzenie komunikacji alternatywnej nie hamuje rozwoju mowy, wręcz przeciwnie pozwala dziecku zrozumieć istotę komunikacji – że jest to droga do zaspokojenia potrzeb, osiągnięcia celów, wyrażenia siebie. Automatycznie wyzwala w dziecku chęć komunikowania się i może spowodować pojawienie się mowy werbalnej.
W jaki sposób wprowadzamy AAC u dziecka?
Organizowanie sytuacje wychowawcze, wymagające wyboru przez dziecko, wzbudzając przy tym jego motywację do komunikacji. Szanujemy decyzje dziecka.
Wspólne szukanie systemu komunikacji, odpowiedniego dla danego dziecka w taki sposób, aby dziecko mogło uchwycić związek między potrzebą a symbolem. Wdrażanie systemu.
Wprowadzenie indywidualnego słownika dziecka, zawierającego potrzebne symbole, czyli np. w przypadku obrazków – stworzenie książki do komunikacji. Poszerzanie słownika o nowe pojęcia, rozbudowywanie komunikacji.
W trakcie pracy z dzieckiem, powinniśmy używać prostego języka, konkretnych nazw, poleceń, czynności, emocji, komentować wszystko co robimy z dzieckiem. Dziecko musi mieć szansę na wzbogacanie swojego słownika, nie tylko mowy czynnej, ale i biernej. Ważne jest jednak, żeby nie „zalewać” dziecka ciągłym słowotokiem, tylko posługiwać się jasnymi i zrozumiałymi komunikatami. Musimy stwarzać dziecku sytuacje wyboru, możliwość wyrażenia siebie w różnych sytuacjach, aby mogło ono zdobywać nowe umiejętności i zwiększać swoją motywację do porozumiewania się.